laat u niet opnieuw vasthouden onder een juk van knechtschap
De vorige keer lieten we Jacob achter in de woestijn, in Betel. God vertoonde zich daar in een droom aan hem. En God legde een nieuwe bodem onder Jacobs bestaan, een bodem gebaseerd op genade. Jacob richt er een gedenkteken op. Hij is zeer onder de indruk.
Daarna trekt hij verder en komt in de buurt van zijn bestemming. Dat blijkt als hij herders ontmoet en hen vraagt waar ze vandaan komen. Als het antwoord luidt “uit Haran,” weet Jacob dat hij z’n bestemming zo goed als heeft bereikt. “Kennen jullie Laban ook?” vraagt hij verder. “Zeker,” is het antwoord, “daar komt trouwens net zijn dochter Rachel aan met haar kudde schapen.” En bij de allereerste ontmoeting met haar valt Jacob als een blok voor haar! Hij kust haar zelfs in het openbaar. De enige keer dat zo een man-vrouw zoen in de bijbel wordt vermeld.
Rachel rent naar huis en licht haar vader in. En Laban is een sluwe vos! Jacob logeert een volle maand bij hem. Laban ruikt zijn kans. Hij ziet dat Jacob wel wat kan. En hij ziet dat Jacob smoorverliefd is op zijn jongste dochter. Laban smeedt een plan. Hij zegt tegen Jacob: omdat je mijn broeder bent zou je mij moeten dienen om niet?- meld mij wat je loon moet zijn! Jacob is arm als een kerkrat, heeft geen cent te makken. Hij wil Rachel! En een bruidsschat zal hij nooit kunnen betalen. Jacob antwoordt: ik wil je zeven jaren dienen om Rachel, je jongste dochter! De sluwe Laban zegt geen ja en geen nee: beter dat ik haar aan jou geef dan dat ik haar geef aan een andere man;
Als Jacob na zeven jaar zijn beloning opvraagt blijkt hij zijn meester gevonden te hebben. Hij wordt verslagen op zijn sterke punt. Laban blijkt sluwer dan hij. Verliefdheid maakte hem wellicht een beetje blind.
Laban organiseert een groot bruiloftsfeest. En speelt te middernacht zijn truc uit. Hij brengt zijn oudste dochter Lea naar Jacobs tent. Als Jacob na de huwelijksnacht het bedrog ontdekt is hij furieus. Maar zijn protest is toch wat slapjes: wat heb je me nu gedaan?- heb ik niet om Rachel bij je gediend?- waarom heb je me dan bedrogen? Labans antwoord laat aan duidelijkheid niets te wensen over. Jij, bedrieger, bent nu zelf bedrogen op het punt van de voorrang van de oudste: dat wordt nooit zo gedaan op onze plek: de geringere weggeven vóór het aanschijn van de eerstelinge;
Jacob moet de straf voor zijn leugens dragen. Na een week met Lea kreeg hij weliswaar ook Rachel. Maar hij moest nog wel weer zeven jaar om niet voor haar werken.
Lea krijgt vier kinderen, waaronder Juda. Lea werd zo de stammoeder van Israel. Rachel bleek onvruchtbaar.
Zo zet God Jacob volkomen klem. Hij moet veertien jaar voor nop werken. Hij kreeg niet de vrouw van zijn eerste keuze. En bij Rachel had hij geen kinderen.
En dan barst de bom (Gen. 30: 1,2): Als Rachel moet aanzien dat zij niet heeft gebaard aan Jakob wordt Rachel jaloers op haar zuster; ze zegt tot Jakob: gun mij zonen, zo niet, dan sterf ik!
Dan ontbrandt Jacobs toorn tegen Rachel; hij zegt: ben ík het in plaats van God die jou een vrucht in de schoot heeft onthouden?
Jacob kan geen kant meer op. Eigen kracht en slimheid helpen niet meer. En in zijn volkomen machteloosheid barst Jacob uit in woede. Hij slingert Rachel naar het hoofd dat hij toch warempel God niet is! Jacob begint te ontdekken wie hij in elk geval niet is. En zal moeten leren dat manipuleren en God voor je eigen karretje spannen uiteindelijk kansloos is.
God wil de oude Jacob maken tot een nieuwe. Tot een Jacob die niet langer alles zelf wil bedisselen, maar die weet van loslaten. Die niet langer alles wil beheersen, maar daarvan vrij wordt. Die afleert de ander de wet voor te schrijven.
En dat geldt ook voor ons hedendaagse christenen. De bodem onder ons leven is Betel. Is genade. En dat moeten we – met Jacob – leren aanvaarden. Controle over het eigen leven loslaten. Controle over het reilen en zeilen van de gemeente aan God overlaten. We moeten leren wat de christelijke vrijheid werkelijk inhoudt.
nee, weest elkaar juist dienstbaar door de liefde!