0 false 21 18 pt 18 pt 0 0 false false false /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:Standaardtabel; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-parent:””; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin:0cm; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:10.0pt; font-family:”Times New Roman”; mso-fareast-font-family:”Times New Roman”; mso-bidi-font-family:”Times New Roman”;}
‘Zoals ‘t er hier aan toe gaat’, zegt hij[1], ‘strookt niet met de leer.’
Ben jij orthodox? Nee? Vrijzinnig dan? Ook niet? Wat ben je dan wel?
Maakt dat wat uit? En wie maakt dat uit dan?
Orthodox en vrijzinnig zijn termen die we nogal eens gebruiken in het christendom. Waarbij orthodox – of rechtzinnig – ons goed past en we vrijzinnig afwijzen. Daar is veel voor te zeggen. Maar ook weer niet alles. Een verhaaltje.
Ze gingen met z’n tweeën een weekje weg. Goede vrienden. Op zondag naar de christelijke samenkomst. Waar avondmaal werd gevierd. De vraag: doen we mee, of doen we niet mee. In de wetenschap dat menigeen in de thuisgemeente deelname zou afwijzen, besloten ze van het avondmaal af te zien. Maar dat voelde weer als heel vervelend en ondankbaar tegenover de gastvrije mensen om hen heen. Na afloop boden ze de dienstdoende ouderling hun excuus aan. Met de verklaring dat de thuisgemeente er moeite mee zou gehad hebben. De ouderling glimlachte. Zei dat het niet erg was. En verwoordde het prachtig: “The Lord will understand.”
Een jaar later. Een van beide mannen drijft zijn koeien richting stal. En hij hoort de woorden “Arise, my love, my fair one, and come away; for lo, the winter is past, the rain is over and gone. The flowers appear on the earth, the time of singing has come[2].” Hij zei daarover: ik werd daar zo blij van! God die tegen me zegt dat ik vrij ben! Dat ik altijd kan gaan naar het altaar van God, van God mijn enige vreugde. Dat ik van dankbaarheid kan zingen, altijd. Ik liep te dansen achter m’n koeien. De buren moeten me voor gek versleten hebben.
Nooit zou hij meer een avondmaalsviering overslaan omdat anderen hem er mogelijk op konden aanspreken. Hij liet zich niet langer vasthouden onder een juk van knechtschap (Gal. 5:1).
Wat is nou kenmerkend voor orthodoxie? Een orthodox christen laat zich bij het lezen van de bijbel vooral inspireren door wat kerk en traditie over de Schrift zeggen. Een vrijzinnige laat zich vooral inspireren door de eigentijdse cultuur. Door wijsbegeerte, wetenschap en kunst. Vrijzinnigheid is een hellend vlak. Tussen een vrijzinnige uitleg van de bijbel en ongeloof valt het verschil meestal niet meer te zien.
Het orthodoxe christendom staat heel sterk op het fundament van de concilies van Nicea en Chalcedon. De kern van het christendom staat daarmee als een huis; het is wat de kerk in overgrote meerderheid altijd heeft geloofd en beleden: Christus is waarachtig God en mens; zijn verzoeningswerk op het kruis; zijn lichamelijke opstanding; zijn wederkomst en het eeuwig oordeel. De meer evangelicale stromingen hebben daarbinnen hun eigen – vaak diverse – opvattingen over doop, avondmaal en andere leerstellingen. En scheppen daarmee hun eigen stukje orthodoxie. Slaan hun eigen piketpalen.
Het zijn binnen de evangelicale stromingen dan ook vaak die bijkomende onderwerpen – binnen de klassieke orthodoxie – die tot discussies leiden. Onderwerpen als avondmaal en de toelating daarbij, of de rol van de vrouw in de kerk, zijn voor de een zaken waarover in het verleden bindende stellingen zijn betrokken. Voor de ander echter speelt een rol dat hij zich bij de doordenking van de visies op dat gebied niet gebonden acht aan wat daarover eerder is gezegd en geschreven. Die laatste laat zich door historische piketpaaltjes niet opleggen wat hij moet vinden of binnen welke grenzen hij zich moet bewegen. Die laatste stelt zich daarmee vrijzinnig op waar het de traditie van zijn evangelicalisme betreft.
De discipelen in Johannes 9: 2 stelden een heel orthodoxe vraag. Wie heeft er gezondigd? De piketpaaltjes stonden duidelijk vast: gezondigd was er, zoveel was wel zeker. Wie vraagt naar schuld zal ook wel schuld vinden. Maar met één zinnetje maakt Jezus duidelijk dat in dit geval de orthodoxie er naast zit. De verklaring voor het waargenomene ligt ditmaal niet in (een overtreding in) het verleden. Maar in de (directe) toekomst. De Messas openbaart zich! De discipelen moeten iets leren over hun eigen blindheid.
En hoe zit dat met ons? Staren wij ons ook wel eens blind? Aangeboren blindheid is geen zonde. Maar aangeleerde blindheid wel. Jezus zegt tot hen: wás u maar blind, dan zoudt ge geen zonde hebben!, maar nu ge zegt ‘wij kunnen kijken’ is uw zonde iets blijvends!
‘Dat klopt,’ zegt God, ‘en daarom heerst er hier zo’n fijne sfeer.’